Op dinsdag 14 november om 19.00 uur werd in de Eikelaar te Udenhout een herdenkingsdienst gehouden voor de overledenen. Tijdens de dienst werden gedichten voorgelezen, door medewerkers van de Eikelaar afgewisseld met liedjes van Niels van Kollenburg. Tijdens het voorlezen van de namen van hun dierbaren kregen de nabestaanden de gelegenheid om een lichtje aan te steken (dat bij de geplaatste foto was gezet) en een witte roos te plaatsen in een grote vaas.
Tijdens de Nationale herdenking op 4 mei waren het leerlingen van K.C. De Mortel die de het programma op het kerkhof mee gestalte hebben gegeven.
Afgelopen vrijdag 26 mei waren het de leerlingen van groep 8 van de Wichelroede die het programma van de herdenking bij het monument achter Bosch en Duin ingevuld hebben.
Veel familie en nabestaanden
Om 11.00 uur kwamen de leerlingen bij het monument aan waar zich inmiddels al een groot aantal belangstellenden verzameld hadden. Onder hen familie en nabestaanden van Harry Verbunt, Jacob Hage, Barend Busnac, Willem Oosterheert en Rob van Spaendonck, 5 van de 14 soldaten die hier op 26 mei 1944 gefusilleerd zijn. Ook waren er veel ouders van de leerlingen en belangstellende uit de omgeving, getuigen van een mooie respectvolle herdenking.
Namen met foto’s
Iedere leerling had een rol binnen de herdenking. De een droeg de Nederlandse vlag, een grote groep leerlingen heeft een bloemenkrans dan wel een bloem bij het monument neergelegd terwijl andere leerlingen ondertussen een tekst voorgelezen hebben. 14 leerlingen droegen een bordjes met daarop een foto’s van de 14 gesneuvelde soldaten. Eén voor één werden deze foto’s getoond terwijl ook de naam hardop werd genoemd. Na afloop viel uit reacties van familie en nabestaanden op te merken dat dit zeer gewaardeerd werd.
Spiekbriefje
Dat de leerlingen goed begrijpen waar het bij deze herdenking over gaat werd wel duidelijk door de manier waarop ze allemaal hun taak ingevuld hebben; volledig geconcentreerd.
En dan is het helemaal niet erg dat je voor de zekerheid even wat aantekeningen in je handpalm schrijft!
De klas kreeg uit handen van een van de familieleden nog een boek overhandigd over vrouwen in het verzet.
De motivatie om te blijven herdenken zal na het lezen van dat boek alleen nog maar verder toenemen!
Twee weken geleden hebben we in de Wegwijzer gemeld dat op 24 mei de herdenking plaats zou vinden van de 14 verzetshelden die in de duinen zijn gefusilleerd op 26 mei 1944. Het was een indrukwekkende bijeenkomst verzorgd door leerlingen van groep 8 van de basisschool de Wichelroede. Met een vlag voorop liepen zij in stilte met 14 rozen naar het monument. Daar werd het gedicht voorgelezen wat ook op de rand van het monument staat. Alle namen van de verzetshelden werden genoemd terwijl tegelijk een foto omhoog werd gehouden. Daardoor kregen deze mannen ook letterlijk een gezicht. De rozen en een mooi grafstuk werden bij het monument gelegd en het Wilhelmus gezongen. Naast belangstellenden uit het dorp waren er ook diverse familieleden van deze gefusilleerde mannen, waaronder de 94-jarige zwager van de verzetsheld Barend Busnac en Marie-Colette van Spaendonk. Haar oom was een van de in de duinen gefusilleerde mannen, maar ook haar vader werd geëerd. Hij kwam vanwege zijn deelname aan het verzet in concentratiekamp Buchenwald op 25-jarige leeftijd om het leven.
Aansluitend was er de gelegenheid om de herdenkingswand in de school te bezoeken. De leerlingen hebben hier een wand gemaakt met diverse foto’s en artikelen over deze verzetshelden. De leerlingen gingen ook in gesprek met de bezoekers wat ook tot heel persoonlijke vragen en momenten leidde. Zo kreeg Marie-Colette vragen wat het voor haar betekende om op te groeien zonder vader, wat haar moeder in het verzet deed en of zij die mevrouw was waarvan haar vader via een briefje in kamp Vught hoorde dat hij vader was geworden. Zij antwoordde daar heel openhartig over. Door de voorbereiding, de herdenking en deze gesprekken werd voor de kinderen de oorlog heel concreet. Waarschijnlijk krijgt de oorlog in Oekraïne ook een andere betekenis. Familieleden spraken hun waardering uit dat in Udenhout de herdenking jaarlijks plaatsvindt en eerden ook de onlangs overleden Jan Schoenmakers, de initiatiefnemer van het monument. Henk Peters gaf aan dat hij heel blij is dat hij in de persoon van juf Angeliek Vermeer iemand gevonden
heeft die de organisatie van de herdenking dit jaar op zich heeft genomen en dit ook in de toekomst zal blijven doen. Maar dank is er ook voor Henk Peters die het monument en deze herdenking de afgelopen jaren heeft opgezet, levendig gehouden en georganiseerd heeft en nu het stokje door kan geven.
Tekst: Wilma de Jong, de Wegwijzer.
Foto bloemstuk: Gerard Monté | Foto leerlingen: Angeliek Vermeer
En dat die vrijheid niet vanzelfsprekend is, beseffen we maar al te goed. Dat willen we dan ook zo doorgeven aan de kinderen van de Wichelroede, een basisschool in Udenhout. Dat is waarom we al jaren de herdenking organiseren bij het monument bij Bosch en Duin. De plek waar vrijdag 26 mei 1944 14 verzetshelden hun leven gaven voor ons land. Op school wordt ook lesgegeven over de verzetsdaden van de 14 gefusilleerden, wat er die bewuste vrijdag gebeurde bij Bosch en Duin, over de vergeefse zoekpogingen naar de verdwenen lichamen en ook wordt de symboliek van het prachtige gedenkteken uitgelegd.
Op 4 mei worden ieder jaar de mensen herdacht die zijn omgekomen tijdens de tweede wereld oorlog. In het kapelletje hangen al geruime tijd twee gedenkstenen met daarop namen van omgekomen Udenhoutse soldaten en een gedenksteen met daarop de namen van 6 bemanningsleden van een neergestort vliegtuig in 1944. Ook staan hier de namen van 3 Britse soldaten die zijn omgekomen tijdens de bevrijding van Udenhout en Biezenmortel.
Een derde gedenksteen bevat de namen van 9 bemanningsleden van een ander vliegtuig dat in Biezenmortel is neergestort. Slechts één persoon heeft deze ramp overleefd.
Foto in de kapel
Eén van de 9 bemanningsleden die wel zijn omgekomen bij dit ongeluk was sergeant James L. Evers. Zaterdag 18 juni waren twee familieleden van deze sergeant vanuit Amerika naar Udenhout gekomen om een foto van deze oorlogsheld in het kapelletje op te hangen.
Henk Peters en Peter van der Linden hebben in samenwerking met heemcentrum ‘t Schoor aan deze gebeurtenis een passend tintje gegeven.
De twee familieleden waren na afloop van dit mooie moment zichtbaar ontroerd dat dit na zoveel jaar alsnog voor hun oom gedaan is.
Na deze korte plechtigheid in de kapel zijn de twee gasten uit Amerika nog naar Biezenmortel gegaan om de plaats te bezoeken waar destijds het vliegtuig is neergestort.
Ook hebben Henk en Peter een boek samengesteld waarin de gebeurtenis van destijds en een omschrijving van de activiteiten van deze zaterdag in uitgeschreven stonden.