Wandeling langs de mooie geveltjes van de Kreitenmolenstraat

Met Joost van der Loo (heemkundige, historicus) en Piet van de Plas (lid van de Monumentencommissie in o.a. Oisterwijk) maak ik, vergezeld door fotograaf Henny Schilders, op een mooie, zonnige dag een wandeling door de Kreitenmolenstraat. De Kreitenmolenstraat is volgens Joost van oudsher de straat van de ondernemers. (De Groenstraat was de straat van de rijke boeren, de Slimstraat de straat voor pastoor en  burgemeester, de Schoorstraat de straat van een enkele boerenfamilie).

In de Kreitenmolenstraat is de geschiedenis van verschillende bouwstijlen en van verschillende bouwondernemingen, Mutsaers, van de Plas, van de Voort, en Brekelmans terug te vinden. Zij bepaalden voorheen en ook nu nog mede het aangezicht van de straat.

Op nummer 7 zien we in het huis uit 1909 enkele Jugendstil elementen in dakramen en het tegelwerk, het huis heeft boven de voordeur  opgemetseld metselwerk, het zogenaamde van de Plas geveltje, en een Franse kap (ook wel Mansarde of “gebroken dak” genoemd). Joost vertelt dat de Franse kap hier destijds de voorkeur van de middenstanders had omdat het minder protserig oogde dan een pand met twee rechte verdiepingen. Al te veel pracht en praal kostte klanten, was het idee. Op nummer 10 zien we een van de weinige klokgeveltjes in Udenhout. Nummer 12 heeft prachtige trapgeveltjes, het huis doorstond de grote brand van 1854. Hotel Wilshof, op nummer 7, werd gebouwd in de stijl die we veel zien in de omgeving van Heusden, en is daarmee uniek in Udenhout. Nummer 14 heeft kleine zogenaamde Mutsaerstorentjes op de garage. Nummer 19 kan beschouwd worden als een meer elitair huis, ook met Franse kap. De panden nummer 21 en 23 behoorden toe aan de familie Kruissen (die later Bosch en Duin bouwden) en wordt gekenmerkt door de grote rode letter K op het dak. De panden op nummer 31 (Slagerij van Hoof) en nummer 35 (Bakkerij Geerts) staan bekend als de Rats panden, genoemd naar de ondernemende familie Rats. Nummer 41 heeft een mooi hekwerk met tuintje voor de deur. Piet geeft aan de “verstening” van het dorp (parkeerplaatsen voor de diverse panden) heel jammer te vinden. Het huis van de dames Vermeer uit de Groenstraat, nummer 51, heeft mooie Franse ornamenten boven de ramen. Nummer 67 heeft mooi origineel glas in lood. Nummer 73 was een notarishuis. Het werd in de oorlog tijdelijk in bezit genomen door de Duitsers. Nummer 62 tot en met 70 vormden samen met de huizen in de Zeshoevenstraat (toen nog Van Heeswijkstraat geheten) de eerste uitbreiding van Udenhout. Nummer 81 en nummer 83 zijn typische van de Voort panden uit 1905. Nummer 83 heeft een mooie daklijst, nummer 74 heeft getand metselwerk, de zogenaamde “muizentand”. Nummer 82 tot en met 88 zijn Brekelmans panden met “Engelse deuren” en sier metselwerk. Huize Margaretha, nummer 108, was een “Renteniersvillaatje en heeft een Art Deco stijl. Ook nummer 110 is een fraai rentenierspand.

In 1880 kreeg Udenhout een spoorwegstation; na 1900 werden huizen gebouwd in de Kreitenmolenstraat vanaf de bestaande bebouwing richting het spoor. Daarmee was de aansluiting gemaakt. De wandeling heeft mij anders doen kijken naar de Udenhoutse “ondernemersstraat”. Wellicht dat het u uitnodigt om er op een zonnige dag ook eens “met een andere bril op” doorheen te wandelen.

Tekst: Nelleke Sträter, de Wegwijzer
Foto’s: Henny Schilders, de Wegwijzer