Leerlingen De Wichelroede herdenken
Er zijn in ieders leven mijlpalen die belangrijk zijn. Een daarvan is de overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs. In groep 8 heb je de eindtoets, de treinreis, de musical en op De Wichelroede de herdenking van de gefusilleerde verzetsstrijders in de Loonse en Drunense Duinen. Dat gebeurde op 26 mei 1944. Hun lichamen zijn nooit teruggevonden.
Jan Schoenmakers uit Tilburg, die vond dat deze helden nooit vergeten mochten worden, nam samen met Marie-Colette van Spaendonck het initiatief voor de oprichting van een gedenkteken. Het monument kwam er, maar Jan maakte zich nog wel zorgen. “Wat als wij er niet meer zijn?”
Basisschool De Wichelroede heeft inmiddels het monument geadopteerd en daarmee is: “het nooit vergeten” verzekerd van een jaarlijkse herdenking door groep 8. Angeliek Vermeer bereidt dit samen met de leerlingen nauwgezet voor.
Voorbereiding
Op de jaarlijkse duinendag in september wordt met groep 8 al een bezoek gebracht aan het monument, zodat de kinderen weten waar het is.
In de klas wordt uitgebreid aandacht besteed aan de verzetshelden, wat ze gedaan hebben en wat het verzet voor Nederland betekend heeft.
Er wordt een speciaal lespakket gevolgd, uitgegeven door het Nationaal Comité 4 en 5 mei.
Kinderen gaan ook naar Nationaal Monument Kamp Vught en er wordt in de klas tijdens de geschiedenislessen veel aandacht besteed aan de oorlog.
De taken worden verdeeld: wie zorgt voor de rozen, wie maakt de toef, wie bedenkt de speech? Het Wilhelmus wordt geoefend. Er wordt een uitnodiging gemaakt voor de nabestaanden en genodigden. Op het plein leren de kinderen hoe ze moeten lopen en hoe de ceremonie verloopt, zodat iedereen zijn plaats weet. Jasmijn Swaans oefent de taptoe op saxofoon en Daphne van Helderen speelt op haar klarinet. Soms komen nabestaanden hun verhaal doen.
Naast de leerlingen zijn er ook belangstellenden uit het dorp en anderen die deze specifieke herdenking willen bijwonen. Dit jaar zou ook de burgemeester van Tilburg aansluiten.
Na afloop krijgen alle leerlingen een speldje als herinnering aan deze bijzondere gebeurtenis. In deze tijd, waarbij oorlog via krant en Jeugdjournaal ook deel uitmaakt van het leven van groep 8-ters, is deze dag een bijzondere activiteit.
Na de herdenking komen er soms ook nog nabestaanden naar de herdenkingsmuur op school kijken. Een nabestaande is zelfs persoonlijk de groep komen bedanken in de klas.
Indrukwekkend en respectvol
Op het monument staat de regel: “Stil is het geworden in de duinen.” Dat klopt. Maar dat betekent niet dat deze helden vergeten zijn. Ieder jaar opnieuw komen ze weer een beetje tot leven door de leerlingen van De Wichelroede. Ook dit jaar kunnen we dankzij hen weer terugkijken op een indrukwekkende en respectvolle herdenking van 14 mensen die hun leven gaven voor de vrijheid van Nederland.
Tekst: Nel van Iersel, De Wegwijzer
Foto’s: Henny Schilders, De Wegwijzer
De eerste aankoop werd op 22 december 1921 gesloten en in de afgelopen 100 jaar groeide het uit tot de huidige 2800 hectare. “Honderd jaar geleden was er nog maar heel weinig kennis over het beheer van stuifzand”, vertelt Irma de Potter, boswachter bij Natuurmonumenten. “De eerste boswachter, Jan Peijnenburg zag al wel dat het zand niet als vanzelf bleef stuiven. Hij schreef in 1941 “Alle boschvorming zou moeten worden tegengegaan daar anders over een halve eeuw waarschijnlijk het gehele karakter van de Loonsche Duinen verdwenen zal zijn”. In 1977 bleek dat gevaar ook. Van de ruim 1000 hectare bos bestond bijna 700 hectare uit vliegdennen. Bomen die zijn uitgezaaid vanuit het omringende bos. Het stuifzand raakte steeds verder begroeid. De Potter vertelt: “Tien jaar geleden hebben we grootschalig moeten ingrijpen. Zo werd in één keer veel open ruimte gecreëerd voor de wind. De wind is onze bondgenoot, bijgestaan door een herder met een schaapskudde, om de heide vrij van boompjes te houden. Maar ook de vele vrijwilligers, die al tientallen jaren helpen om boompjes uit de heide te trekken,
Op woensdag 25 oktober ging groep 2 van BS de Wichelroede met 28 kinderen naar Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen. Zij gingen daar met gids Kees van het NP het project “Takkenhoedjes” doen. Waarom werden zij zo feestelijk ontvangen door projectleiders van NP de LDD en wethouder Cees Grootswagers van de gemeente Loon op Zand? Dat bleek uit de tekst die op de prachtige herfstkrans stond, die zij kregen: “Jullie van groep 2 van BS de Wichelroede waren met de 150.000e basisschoolleerling in NP de LDD.” Op de zandvlakte las de wethouder het gedicht voor dat bij dit project hoort en dat de kinderen op school al van buiten hadden geleerd: ”Hé, een berg, een berg met een hoedje op. Een takkenhoedje op zijn kop….” Met dit gedicht en door de opdrachten leren de kinderen dat in het Nationaal Park veel bomen door het zand ingestoven zijn en je soms de stam nauwelijks ziet. Juf Renate, Petra en stagiaire Renée hadden ook al voor hoedjes van ribbelkarton gezorgd. Daarin staken de kinderen tijdens de diverse opdrachten allerlei natuurproducten. Er werd met zand geschept, beestjes gezocht, maar ook kabouterwoningen en in bomen geklommen. Kortom: de kinderen waren héél actief bezig. Zelfwerkzaamheid en natuurbeleving zijn namelijk het doel van alle projecten. Vanaf 2001 zijn er vier voor de diverse leeftijdsgroepen van de basisscholen. Naast Takkenhoedjes zijn dat: Zandgebak en Luchtkastelen, Zandspoor en Dassenwerk. Totaal zo’n veertig gidsen begeleiden vanaf het voorjaar tot de grote vakantie en in het najaar deze projecten. De kinderen, onderwijzend personeel en de begeleidende ouders zijn altijd erg tevreden en genieten met volle teugen. Dat geldt ook voor de gidsen. Vooral als ze een klas hebben met veel allochtone kinderen, waarvan de meesten nog nooit, echt nooit, in een bos geweest zijn. Om half twaalf sloot gids Kees af met het gedicht: “Klopper deklopper deklopper deklop, houd je schoenen op zijn kop…”
De lente is al weer een paar dagen oud en we beginnen ook al te wennen aan het feit dat het langer licht is ’s avonds. Zo hier en daar zien we langs de weg lammetjes rond moeder schaap dartellen, waarbij we helemaal het lentegevoel te pakken krijgen.
Om 14:00 uur ging de wei open en gaf de schaapsherder zijn honden het teken dat ze de kudde mochten gaan opdrijven. De kudde, bestaande uit 200 volwassen schapen en nog eens 100 lammetjes zette koers richting de duinen. Achter de kudde liepen nog eens eenzelfde aantal geïnteresseerden mee met de schapen. Auto’s moesten even stoppen omdat ze niet verder konden rijden en die tijd maar gingen vullen met het maken van foto’s en film van de schapen rondom de auto’s.