Berichten

De Loonse en Drunense Duinen 100 jaar beschermd!

Natuurmonumenten vierde afgelopen jaar dat zij de Loonse en Drunense Duinen al 100 jaar beschermt! In die eeuw zijn gronden aangekocht
en beheerd. Zo is voorkomen dat het net als de meeste andere stuifzandgebieden in Nederland is verdwenen onder bossen en bebouwing. Daardoor is een uniek leefgebied van planten en dieren bewaard gebleven en kunnen bezoekers al decennia lang genieten van deze Brabantse Sahara.
De eerste aankoop werd op 22 december 1921 gesloten en in de afgelopen 100 jaar groeide het uit tot de huidige 2800 hectare. “Honderd jaar geleden was er nog maar heel weinig kennis over het beheer van stuifzand”, vertelt Irma de Potter, boswachter bij Natuurmonumenten. “De eerste boswachter, Jan Peijnenburg zag al wel dat het zand niet als vanzelf bleef stuiven. Hij schreef in 1941 “Alle boschvorming zou moeten worden tegengegaan daar anders over een halve eeuw waarschijnlijk het gehele karakter van de Loonsche Duinen verdwenen zal zijn”. In 1977 bleek dat gevaar ook. Van de ruim 1000 hectare bos bestond bijna 700 hectare uit vliegdennen. Bomen die zijn uitgezaaid vanuit het omringende bos. Het stuifzand raakte steeds verder begroeid. De Potter vertelt: “Tien jaar geleden hebben we grootschalig moeten ingrijpen. Zo werd in één keer veel open ruimte gecreëerd voor de wind. De wind is onze bondgenoot, bijgestaan door een herder met een schaapskudde, om de heide vrij van boompjes te houden. Maar ook de vele vrijwilligers, die al tientallen jaren helpen om boompjes uit de heide te trekken,
helpen daarbij.”
Door het openhouden van de heide is er nog steeds een rijk insectenleven en zijn er vele heidevogels. De Loonse en Drunense Duinen zijn meer dan alleen stuifzand en heide. De oude eikenbossen zijn vaak al honderden jaren geleden aangeplant door boeren om het stuivende zand buiten hun akkers en dorpen te houden. Grootschalige aanplant van naaldhout vond vanaf het einde van de 19de eeuw plaats. Pas later zag men in dat dat geen ideale natuur is. Toen is gestart met het vergroten van de variatie aan loofbomen, meer dood hout in het bos achter te laten en meer natuurlijke  bosranden aan te leggen. Deze omvorming van bos heeft gezorgd voor de terugkeer van veel dieren. Na een herintroductie van 12 dassen leven er inmiddels weer 275 van deze  grote landroofdieren. Ook tellen we inmiddels weer vijf spechtensoorten, jagen er ’s nachts weer bos-, en ransuilen en is de boommarter terug in het gebied. Een grote uitdaging voor de toekomst is de juiste balans bewaren tussen het beschermen van de natuur en het ontvangen van steeds meer bezoekers. “Natuurmonumenten kan die druk alleen beheersen als iedereen meewerkt en de toegangsregels respecteert”, aldus de Potter. “Die regels zijn er om kwetsbare plekken te beschermen en om voldoende rust te bewaren voor de dieren in het gebied. Zo is bezoek welkom tussen zonsopkomst en zonsondergang en is het belangrijk dat men op de paden blijft . Beschermen doen we dus eigenlijk met zijn allen”, besluit de boswachter. Ter ere van dit 100-jarig jubileum is een boekje uitgebracht informatie en met routes in de duinen. Het boekje is gratis te downloaden op nm.nl/100jaar.

Tekst: Irma de Potter, Natuurmonumenten en Wilma de Jong-Verspeek, de Wegwijzer.
Foto’s: Henny Schilders, de Wegwijzer.

Nieuwe publicatie van ’t Schoor!

“Oorlogsmonumenten in Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen”

In Nationaal Park de Loonse- en Drunense Duinen staan vijf oorlogsmonumenten, herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog: Het monument bij de Distelberg, het Kruis in de duinen bij Helvoirt, het Mariakapelletje in Udenhout, het monument achter Bosch en Duin en het Vredesmonument in Kaatsheuvel.
In 2009 volgde Henk Peters uit Udenhout de cursus om duingids te worden en in dat kader was er een excursie onder leiding van boswachter Frans Kapteijns. De excursie kwam ook langs een herdenkingskruis met twee data erop: 27-10-1944 en 2-4-1945. Niemand wist waarom, voor wie en door wie het kruis was geplaatst. Dit was voor Henk Peters het begin van een zoektocht naar de geschiedenis van alle vijf de oorlogsmonumenten in Nationaal Park de Loonse- en Drunense Duinen, een zoektocht die bijna tien jaar heeft geduurd. Henk heeft de gebeurtenissen van toen achterhaald, de persoonlijke verhalen, de drama’s voor de gesneuvelden en hun familie. Hij heeft al zijn bevindingen vastgelegd en er een mooi boek van gemaakt, rijk geïllustreerd. De uitgave is nu opgenomen in de kleine serie van ’t Schoor, heemcentrum voor Udenhout en Biezenmortel. Het boek is op A5-formaat, telt 88 pagina’s en kost € 10,-.
Het boek is voor het eerst te koop na afloop van de 4-meiherdenking om 19 uur op het kerkhof te Udenhout. Daarna is het te koop bij FotoGalerie Angelique aan de Kreitenmolenstraat 34 of bij Electro Hoppenbrouwers, Kreitenmolenstraat 3 te Udenhout en op donderdagen van 11.00 uur tot 15.00 uur bij ’t Schoor heemcentrum voor Udenhout en Biezenmortel aan de Schoorstraat 2 te Udenhout. Ook is de uitgave bij ’t Schoor te bestellen: heemcentrumudenhout@gmail.com

BS de Wichelroede zorgt voor het 150.000e kind in het Nationaal Park

Op woensdag 25 oktober ging groep 2 van BS de Wichelroede met 28 kinderen naar Nationaal Park de Loonse en Drunense Duinen. Zij gingen daar met gids Kees van het NP het project “Takkenhoedjes” doen. Waarom werden zij zo feestelijk ontvangen door projectleiders van NP de LDD en wethouder Cees Grootswagers van de gemeente Loon op Zand? Dat bleek uit de tekst die op de prachtige herfstkrans stond, die zij kregen: “Jullie van groep 2 van BS de Wichelroede waren met de 150.000e basisschoolleerling in NP de LDD.” Op de zandvlakte las de wethouder het gedicht voor dat bij dit project hoort en dat de kinderen op school al van buiten hadden geleerd: ”Hé, een berg, een berg met een hoedje op. Een takkenhoedje op zijn kop….” Met dit gedicht en door de opdrachten leren de kinderen dat in het Nationaal Park veel bomen door het zand ingestoven zijn en je soms de stam nauwelijks ziet. Juf Renate, Petra en stagiaire Renée hadden ook al voor hoedjes van ribbelkarton gezorgd. Daarin staken de kinderen tijdens de diverse opdrachten allerlei natuurproducten. Er werd met zand geschept, beestjes gezocht, maar ook kabouterwoningen en in bomen geklommen. Kortom: de kinderen waren héél actief bezig. Zelfwerkzaamheid en natuurbeleving zijn namelijk het doel van alle projecten. Vanaf 2001 zijn er vier voor de diverse leeftijdsgroepen van de basisscholen. Naast Takkenhoedjes zijn dat: Zandgebak en Luchtkastelen, Zandspoor en Dassenwerk. Totaal zo’n veertig gidsen begeleiden vanaf het voorjaar tot de grote vakantie en in het najaar deze projecten. De kinderen, onderwijzend personeel en de begeleidende ouders zijn altijd erg tevreden en genieten met volle teugen. Dat geldt ook voor de gidsen. Vooral als ze een klas hebben met veel allochtone kinderen, waarvan de meesten nog nooit, echt nooit, in een bos geweest zijn. Om half twaalf sloot gids Kees af met het gedicht: “Klopper deklopper deklopper deklop, houd je schoenen op zijn kop…”
En om de afsluiting helemaal feestelijk te maken kregen alle kinderen een masker met krentjes erbij, een sleutelhanger en leerzame kaarten van Oerrr. Daarmee wil Natuurmonumenten kinderen en hun ouders stimuleren om vaker naar buiten te gaan. Lekker rond huis of in de natuur buiten spelen, fantaseren, klimmen en klauteren, want daar worden kinderen blij van.

In polonaise naar de Duinen

De lente is al weer een paar dagen oud en we beginnen ook al te wennen aan het feit dat het langer licht is ’s avonds. Zo hier en daar zien we langs de weg lammetjes rond moeder schaap dartellen, waarbij we helemaal het lentegevoel te pakken krijgen.
En als we het dan toch over schapen hebben, denken we de laatste jaren ook aan de schaapskudde die vanaf april tot november de Loonse en Drunense duinen begrazen. Zondag 2 april was de dag dat de schaapsherder zijn kudde weer meenam naar de duinen. Vanaf ‘De Sprankenhof’ aan de Schoorstraat was het mogelijk om de laatste kilometer de kudde mee te begeleiden. En daar hadden heel veel mensen lucht van gekregen.
Ongeveer 40 personen waren om 12:00 uur al naar de Sprankenhof gekomen om daar een knapzak te maken en te vullen zodat er bij aankomst in de Duinen nog van een echte picknick genoten kon worden.
Om 14:00 uur ging de wei open en gaf de schaapsherder zijn honden het teken dat ze de kudde mochten gaan opdrijven. De kudde, bestaande uit 200 volwassen schapen en nog eens 100 lammetjes zette koers richting de duinen. Achter de kudde liepen nog eens eenzelfde aantal geïnteresseerden mee met de schapen. Auto’s moesten even stoppen omdat ze niet verder konden rijden en die tijd maar gingen vullen met het maken van foto’s en film van de schapen rondom de auto’s.
Eenmaal in de Duinen aangekomen beantwoordde de schaapsherder nog de nodige vragen van de volgers. Om 15:00 uur liepen de schapen daadwerkelijk de duinen in om naar hun eerste stukje werkterrein te gaan. Het begrazen van de vegetatie zodat verschillende dieren in de duinen kunnen blijven leven zoals dat ook de bedoeling is. Een gezond stukje natuur in Brabant; De Loonse en Drunense Duinen.

Op de hoogte blijven van de schaapskudde en andere activiteiten rondom de kudde: www.facebook.com/SchaapskuddeDeLoonseenDrunenseDuinen