De Vrijwilligers in het Zonnetje

Vrijwillige brandweer Midden- en West Brabant, team Udenhout

Ik zit tegenover Anne van den Brand, manschap bij de brandweer, hoewel zij onherkenbaar is. Zij zit met een helm en ademluchtmasker op en een Ademluchtfles op haar rug, portofoon in de hand. Via haar helm ontvangt zij instructies om met verschillende kleuren balkjes op een bepaalde manier een toren te bouwen. In een andere ruimte zitten enkele andere manschappen hetzelfde te doen en in weer een andere ruimte zit iemand deze instructies te geven. En deze toren bouwen is géén kinderspel, het is een bloedserieuze oefening: ademluchtcommunicatie. Hoe kun je als verschillende brandweerlieden in deze uitrusting toch goed met elkaar communiceren bij het bestrijden van een brand. Op hetzelfde moment zijn 6 andere brandweerlieden bezig met een oefening op locatie waar zij oefenen in bevrijden van beknelde personen in een auto na een ongeval. En ook daar komt veel bij kijken. Eerst de auto stabiliseren met blokken en dan pas aan de gang met zwaar Hydraulisch red gereedschap. En dat stabiliseren is in de praktijk vaak moeilijker dan bij een oefening omdat een auto op zijn kop in een sloot kan liggen en er op dat moment ook daadwerkelijk mensen bekneld zitten, die ook nog gewond kunnen zijn. Vanavond ligt de nadruk op de verschillende technieken, gebruik van speciale gereedschappen en de samenwerking.
Deze oefeningen maken meteen duidelijk dat lid bij de vrijwillige brandweer zijn veel kennis en vaardigheden vraagt. Liesbeth van der Meijden, Mark Denissen en Koen van Asten vertellen graag en enthousiast over hun werk. Het doel van de brandweer is: redden van mens en dier en schade beperken, ook in die volgorde, waarbij eigen veiligheid altijd de eerste prioriteit is. Als er een melding komt vanuit Udenhout is het team Udenhout wat als eerste opgeroepen wordt. Iedereen heeft altijd een pieper bij zich en geeft onmiddellijk aan op de pieper of ze op weg gaan naar de kazerne. En dat heeft haast, want binnen zes minuten moet de brandweerwagen met 6 personen bemanning uitrijden. De eerste zes die aankomen bij de kazerne vertrekken. Het lijkt mij bijna een onmogelijke opgave, maar men doet dit wel. Het betekent: alles uit je handen laten vallen en onmiddellijk naar de kazerne. Ze krijgen nadere informatie van de centralist van 112. Deze centralist bepaalt ook of er meteen andere teams of andere middelen hoogwerker / HV voertuig ingeschakeld moet worden. Uitgangspunt daarbij is: het team wat het meest dichtbij is wordt ingeschakeld. De brandweer is er natuurlijk voor het bestrijden van brand, maar daarnaast ook voor hulp bij ongevallen, het redden van dieren bijvoorbeeld een kat in de boom of een dier in een mestput, veiligheid van gebouwen. Deze veelheid aan taken leidt er ook toe dat een gedegen opleiding noodzakelijk is. Als iemand start bij de brandweer loopt hij of zij drie maanden mee om te kijken of het daadwerkelijk iets is. Dan gaat men de basisopleiding in. Deze duurt een jaar lang een dag in de week of twee jaar lang een avond in de week. Dan is men manschap. Daarna kan een vervolgopleiding gedaan worden tot bevelvoerder of chauffeur. Maar met deze opleiding is men er niet. Iedere maandagavond is men present om kennis een vaardigheden op peil te houden. Dat kan theoretische kennis zijn omdat er veranderingen of nieuwe ontwikkelingen zijn, denk bijvoorbeeld aan het bestrijden van brandende elektrische auto’s, of praktische oefeningen zoals hierboven beschreven.
Dat geeft ook meteen aan dat deze taak als vrijwilliger heel veel vraagt: een enorme tijdsinvestering, altijd bereikbaar zijn en vooral ’s avonds en ‘s nachts opgeroepen worden. Dan moet je toch denken aan gemiddeld twee oproepen per week, hoewel de verschillen per week heel groot kunnen zijn. Naast die tijdsinvestering vraagt het mentaal ook het nodige: 
je moet niet bang zijn, beslissingen durven te nemen, goed samen kunnen werken in een team en emotioneel bestand zijn tegen soms heel ernstige gebeurtenissen. Vooral dit laatste en het samenwerken maakt dat de sfeer in het team essentieel is. Je moet blindelings op elkaar kunnen vertrouwen, je leven kan ervan afhangen, maar je moet elkaar ook kunnen steunen als er een ernstige calamiteit is geweest. Napraten met elkaar, nog eens bellen hoe het gaat. Team Udenhout is een heel goed team volgens Liesbeth, Mark en Koen, in feite is het een vriendenclub die elkaar door dik en dun steunt. Waarschijnlijk is dat ook een van de redenen waarom het team Udenhout ook lukt om een goede bezetting te houden. Ruim anderhalf jaar geleden zijn ook weer drie nieuwe mensen bijgekomen. Wat zouden ze graag nog zien: ze zouden graag meer aanmeldingen willen hebben voor oefenlocaties bij bedrijven, boerderijen, panden in Udenhout. Veel oefenen op verschillende locaties maakt dat het team steeds beoefend blijft en bovendien is het heel goed als er een melding komt, men de locatie al kent.
Ik ben onder de indruk van de passie, professionaliteit, maar vooral de enorme inzet die deze vrijwilligers tonen om de inwoners van Udenhout deze veiligheid te bieden.

Tekst: Wilma de Jong, Correspondent
Foto’s Hennie Schilders, de Wegwijzer